karta nauczyciela 40 godzinny tydzień pracy

ostatnia aktualizacja: 09/11/2023. Godziny nadliczbowe a ponadwymiarowe to dwa różne pojęcia, które powszechnie są ze sobą mylone. Godziny ponadwymiarowe dotyczą osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, np. na pół etatu. Godziny nadliczbowe, czyli nadgodziny, mogą dotyczyć wszystkich osób zatrudnionych na podstawie Ponieważ ustawodawca wprowadzając przepis w życie założył 40 godzinny tydzień pracy więc 2 dni to 16 godzin (chciał ułatwić życie pracownikowi). Jeżeli nauczyciel, żąda rozliczania w godzinach dydaktycznych (pensum) to możemy zastosować równoważność 16h z 40h to przy dydaktycznych będzie 7,2 z 18 h. Odpowiedź: Nauczyciel który realizuje obowiązki na różnych pensach, jako bibliotekarz i nauczyciel przedmiotowy ma obowiązkowo ustalane pensum łączone (art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela). Zatem prawidłowo ustalono dla Pani pensum łączone. Skoro tak to wszystkie godziny ponadwymiarowe są płacone z pensum 27 godzin. 1. Praca nauczyciela, z wyjątkiem pracy nauczyciela stażysty, podlega ocenie. Ocena pracy nauczyciela mo-że być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego, o której mowa w art. 9c ust. 5a, z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek: 1) nauczyciela; Urlop na poratowanie zdrowia nauczyciela, 18-godzinny tydzień pracy, centralnie ustalane zarobki, ewentualna prywatyzacja szkół - Ministerstwo Edukacji, Związek Nauczycielstwa Polskiego i Guns N Roses November Rain Single. Z powodu pandemii COVID-19 szkoły funkcjonują w ograniczonym zakresie, który wciąż się zmienia. Jednak jakiekolwiek obowiązują czy będą obowiązywały modele nauczania, w każdym przypadku obowiązkiem dyrektora jest przyjęcie procedur bezpieczeństwa wymaganych przez wytyczne przeciwepidemiczne ministra właściwego do spraw zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Egzekwowanie stosowania się przez uczniów do tych wytycznych należy do nauczycieli, w tym nauczycieli dyżurujących na przerwach. Pojawia się więc pytanie, czy nauczyciel może odmówić wykonywania tego typu dodatkowych obowiązków, czy też są one nierozłącznie związane z zajmowanym przez niego stanowiskiem pracy. Aby odpowiedzieć na postawione na wstępie pytanie, należy przede wszystkim przybliżyć zasady, które regulują czas pracy nauczyciela. POLECAMY Czas pracy nauczyciela W pierwszej kolejności należy zauważyć, że często spotykanym błędem jest utożsamianie czasu pracy nauczyciela wyłącznie z godzinami pensum, czyli wymiarem zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, gdyż na tygodniowy czas pracy pedagoga składają się wszystkie czynności wymienione w art. 42 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Zgodnie z ust. 1 tej regulacji czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Daje to oczywiście 8 godzin codziennie w pięciodniowym tygodniu pracy, ale – co istotne – Karta Nauczyciela ogranicza się wyłącznie do określenia tygodniowej normy czasu pracy nauczyciela, a więc mamy tu do czynienia z regulacją znacząco różną od tej znajdującej się w art. 129 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – zgodnie z tym zapisem czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Karta Nauczyciela nie określa dobowej normy czasu pracy, a jedynie tygodniową, a dodatkowo nie wprowadza 4-miesięcznego okresu rozliczeniowego. Nauczyciel może zatem pracować w danym dniu powyżej 8 godzin, pod warunkiem jednak, że ogólna tygodniowa norma czasu pracy zostanie zachowana. Jest to szczególnie istotne wówczas, gdy przykładowo nauczyciel poza godzinami pensum ma obowiązek przeprowadzenia konsultacji z rodzicami czy też uczestniczy w posiedzeniu rady pedagogicznej. Posiedzenia takie nie mogą odbywać się w czasie godzin pensum, ale odbywają się w ramach pozostałych zadań wykonywanych w czasie pracy nauczyciela. O tym natomiast, jakie zadania składają się na ten czas pracy, decydują postanowienia Karty Nauczyciela. Zgodnie z art. 42 ust. 2 KN w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować: zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7, inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Zajęć wykonywanych w ramach pensum dotyczy jedynie pierwszy z tych punktów, a wymiar pensum nauczycielskiego określony jest w tabeli zawartej w ust. 3 lub też ustalany zgodnie z ust. 7 cytowanej regulacji. Tabela wskazuje wymiar godzin pensum w poszczególnych typach szkół lub też w odniesieniu do określonych stanowisk. Przykładowo, wymiar 18 godzin pensum dotyczy nauczycieli przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych, szkół specjalnych, liceów ogólnokształcących. Regulacja art. 42 ust. 7 KN stanowi z kolei upoważnienie dla organu prowadzącego do określenia wymiaru godzin pensum we wskazanych w tym przepisie przypadkach. Zgodnie z tą regulacją organ prowadzący określa bowiem: zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego, zasady udzielania i rozmiar obniżek wymiaru pensum, o których mowa w ust. 6 (obniżki należne dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole), oraz przyznaje zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć. Organ prowadzący określa również tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, czyli wymiar pensum, dla: nauczycieli szkół niewymienionych w tabeli zawartej w ust. 3, nauczycieli prowadzących kształcenie w formie zaocznej, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych, nauczycieli kształcenia na odległość, bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych oraz zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć w formie zaocznej i w kształceniu na odległość, pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, doradców zawodowych, z wyjątkiem nauczycieli zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, z tym że wymiar ten nie może przekraczać 22 godzin – organ prowadzący może jednak ustalić wymiar niższy, nauczycieli przedszkoli i innych placówek przedszkolnych pracujących z grupami obejmującymi dzieci 6-letnie i dzieci młodsze, z tym że wymiar ten nie może przekraczać 25 godzin, nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, z tym że wymiar ten nie może przekraczać 20 godzin. Karta Nauczyciela formułuje jednak w art. 42 ust. 2b pkt 1 istotne zastrzeżenie, zgodnie z którym w ramach godzin pensum nauczyciel jest obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego. Poza godzinami pensum, ale nadal w ramach 40-godzinnej tygodniowej normy czasu pracy, nauczyciel wykonuje także wspomniane wcześniej inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Karta Nauczyciela nie określa wyczerpująco, jakiego typu zajęcia mieszczą się w ramach „innych zajęć”, jednak z uwagi na fakt, że mają to być zajęcia uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, uznać należy, że należą do tych zajęć wszelkiego typu koła zainteresowań, zajęcia dodatkowe itd. Co istotne, Karta Nauczyciela wskazuje tu jednak (w art. 42 ust. 2b pkt 2) niektóre z zajęć, jakie poza pensum, a w ramach czasu pracy, nauczyciel ma obowiązek wykonywać. W ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły nauczyciel jest zatem obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu odpowiednio: egzaminu ósmoklasisty, egzaminu zawodowego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu maturalnego – z wyjątkiem części ustnej. Ponieważ czynności te wykonywane są w ramach czasu pracy, to oczywiście nie przysługuje za nie dodatkowe wynagrodzenie. Co istotnie, to właśnie w ramach tych zajęć będą wykonywane zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniów, w tym związane z opieką na przerwach i egzekwowaniem szkolnych procedur bezpieczeństwa. Konsultacje Zwrócić tu należy uwagę na treść § 1 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia MEN z dnia 12 sierpnia 2020 r w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Zgodnie z tą regulacją, w okresie ograniczenia funkcjonowania jednostki systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 dyrektor jednostki systemu oświaty odpowiada za organizację realizacji zadań tej jednostki, w tym zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć, w tym zapewnia każdemu uczniowi lub rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia oraz przekazuje im informację o formie i terminach tych konsultacji. W czasie nauki zdalnej nauczyciel jest zatem obowiązany do prowadzenia konsultacji na zasadach określonych przez dyrektora, które odbywają się również w ramach czasu pracy nauczyciela i nie przysługuje za nie dodatkowe wynagrodzenie. Czas trwania godziny pensum Dodać również należy, że jakkolwiek liczba godzin pensum dla nauczycieli tych samych typów szkół jest ustalona na tym samym poziomie, nie oznacza to, że w każdej szkole tego samego typu nauczyciel w ramach pensum będzie pracował przez taką samą ilość czasu. Innymi słowy, 18 godzin pensum może trwać zupełnie inną liczbę godzin zegarowych w różnych szkołach. Wynika to z regulacji § 10 rozporządzenia MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2019 r., poz. 502), zgodnie z którym: godzina lekcyjna trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie nie krótszym niż 30 i nie dłuższym niż 60 minut, zachowując ogólny tygodniowy czas trwania zajęć edukacyjnych ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć, czas trwania poszczególnych zajęć edukacyjnych w klasach I... Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem Czas pracy nauczyciela. Stosownie do obowiązujących przepisów – czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień, przy założeniu, że nauczyciela obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, tj. pensum, ustalony został w przepisach prawa, które określają wymiar pensum dla nauczycieli zajmujących poszczególne stanowiska w różnych typach szkół i placówek. Praca w wymiarze określonym we wskazanych przepisach w zakresie uprawnień pracowniczych uznawana jest za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze zajęć. Jak wynika z przywołanej powyżej regulacji – oprócz pensum (czyli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz) – nauczyciel powinien również realizować inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły oraz czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Regulacja ta dotyczy nauczycieli objętych Kn. Przepisy Kn nie określają dobowego wymiaru czasu pracy nauczyciela. Jednak biorąc pod uwagę, że łączny czas pracy nauczyciela wynosi do 40 godzin tygodniowo w ramach pięciodniowego tygodnia pracy, można przyjąć – dla celów ustalania uprawnień do urlopu wypoczynkowego – że średnio na dobę nauczyciel pracuje 8 godzin. Ewidencja czasu pracy nauczyciela. Zgodnie zatem z zapisami art. 42 ust. 7a Kn rejestrowane i rozliczane w dziennikach są zajęcia realizowane w ramach pensum, czyli prowadzone bezpośrednio z uczniami. Nie rozlicza się natomiast pozostałych zajęć i czynności, chociaż niektóre z nich, jak chociażby wycieczki szkolne, są odnotowywane w dziennikach lekcyjnych. Zgodnie z treścią art. 149 § 1 kodeksu pracy ewidencję czasu pracy prowadzi się do celów właściwego ustalania wynagrodzenia pracownika. O etatowym wymiarze czasu pracy nauczyciela przesądza pensum, dlatego ewidencjonowanie pozostałego czasu jest bezcelowe. Nie znajduje zatem uzasadnienia wydawanie przez organy prowadzące zarządzeń wewnętrznych, zobowiązujących dyrektorów szkół do prowadzenia kart ewidencji czasu swojej pracy oraz pracy nauczycieli. Zgodnie z orzecznictwem sądów (wyrok WSA w Krakowie, sygn. akt: III SA/Kr 335/05), prawodawca odwołuje się do rzetelności i solidności nauczyciela, każąc traktować pracę własną w domu czy w bibliotece, niepoddającą się kontroli zewnętrznej, jako pełnoprawne składniki czasu pracy, za który nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie. Nauczyciele nie są tu wyjątkiem w polskim porządku prawnym, gdyż wiele osób rozliczanych jest według wykonanych zadań, osiągniętych rezultatów, a nie – według ilości czasu przeznaczonego na świadczenie pracy. Brak zapisów w Kn na temat ewidencjonowania czasu pracy koniecznego na zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym należy traktować jako świadomy wybór ustawodawcy, aby nie wprowadzać ewidencji czasu wykonania tej grupy obowiązków. Skoro Kn ustala, że zajęcia i czynności realizowane w ramach pensum nauczyciela są rejestrowane i rozliczane w dziennikach lekcyjnych lub dziennikach zajęć w okresach tygodniowych, to należy konsekwentnie przyjąć, że gdyby ustawodawca chciał uregulować ewidencjonowanie pozostałych obowiązków to uregulowałby to wprost w ustawie bądź delegował kompetencję do wydania stosownych przepisów na rzecz innego organu publicznego. Zatem więc art. 42 Kn przewiduje, że wykonywanie przez nauczyciela niektórych obowiązków odnotowywane jest w odpowiednich dziennikach, to znaczy że ustawodawca uważa za zbędną ewidencję czasu pracy poświęconego na wykonanie pozostałych obowiązków, co należy interpretować jako zakaz wprowadzania w tym zakresie dodatkowych obowiązków. Art. 42 Kn uregulował wyczerpująco czas pracy i dlatego powszechne zasady ewidencjonowania czasu pracy nie mają zastosowania do nauczycieli. Czas pracy nauczyciela wykonywany w szkole wyznacza jego pensum, więc dodatkowa ewidencja jest niecelowa. W tym przypadku nie ma więc zastosowania art. 5 kodeksu pracy, gdyż jego przepisów nie stosuje się do stosunków pracy objętych przepisami odrębnymi. Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej z 14 listopada 2011 r. w sprawie czasu pracy nauczyciela podczas wycieczki . W myśl art. 42 ust. 1- 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W ramach czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować: zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz,; inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów; zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Zgodnie z powyższym, jeśli wycieczki szkolne są jednym z zadań statutowych szkoły, nauczyciele zobligowani są do organizacji i uczestnictwa w wycieczkach organizowanych przez szkołę. Zapewnienie opieki i bezpieczeństwa uczniom podczas wycieczek i imprez odbywa się w sposób określony w przepisach wydanych na pod stawie ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej i ustawy o systemie oświaty. Na podstawie § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. poz. 1055), zgodę na zorganizowanie wycieczki wyraża dyrektor szkoły, zatwierdzając kartę wycieczki. Wzór karty wycieczki określa załącznik do rozporządzenia, a do karty wycieczki dołącza się listę uczniów biorących udział w wycieczce, zawierającą imię i nazwisko ucznia oraz telefon rodzica lub rodziców ucznia. Listę uczniów podpisuje dyrektor szkoły. Zgodnie z kartą wycieczki, początkiem wycieczki jest wyjazd, a końcem - powrót dzieci do szkoły, a więc czas pracy nauczyciela realizującego zajęcia opiekuńczo-wychowawcze w ramach wycieczki szkolnej jest taki sam, jak czas tej wycieczki. W sytuacji wycieczki trwającej 24 godziny należy pamiętać, że ustawa - Karta Nauczyciela ogranicza wymiar czasu pracy nauczyciela do 40 godzin tygodniowo, a zatem nie upoważnia także dyrektora szkoły do powoływania dodatkowych obciążeń dla nauczycieli w zakresie czasu pracy powyżej wskazanego. Przy czym w art. 42c ust. 1 ww. ustawy, ustawodawca nakłada na nauczyciela obowiązek pracy w ciągu 5 dni tygodnia, nie przewidując w tym względzie okresu rozliczeniowego (dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy wyłącznie nauczycielom dokształcającym się, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub – jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole). Problem konieczności wydłużenia czasu pracy nauczyciela (opiekuna) podczas imprez wyjazdowych powyżej ograniczeń wynikających z ustawy - Karta Nauczyciela, w odniesieniu do maksymalnego czasu pracy, powinien zostać rozwiązany przez pracodawcę, czyli dyrektora szkoły, poprzez odpowiednie zwiększenie stanu osobowego wycieczki lub zielonej szkoły. W sytuacjach szczególnych możliwe jest ponadto skorzystanie przez pracodawcę (organizatora wycieczki czy zielonej szkoły) z przepisów powszechnych regulujących wykonywanie zadań wykraczających poza zakres obowiązków pracowniczych. Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że wszelkie inne niż realizowane w szkole formy organizacyjne wykonywania zadań szkolnych są integralnym elementem systemu kształcenia. Odpowiednio, ustawodawca nie powołuje tu odrębnych i szczególnych zasad dotyczących wykonywania zadań pracowniczych w okresie imprez wyjazdowych. Mają tu zatem zastosowanie w pełni przepisy ogólne, które determinują organizację pracy w szkole. Decyzje o organizacji wyjazdu na wycieczkę szkolną, obsadzie kadrowej, zabezpieczeniu, podejmuje dyrektor szkoły w ścisłym odniesieniu do obowiązujących przepisów w zakresie pragmatyki zawodowej nauczycieli, statutu szkoły i możliwości finansowych wynikających z planu finansowego szkoły. Ponadto w myśl 42c ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela, za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie, w wysokości ustalonej w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5 ww. ustawy. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.).  Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (sygn. akt: III SA/Kr 335/05) Roman Lorens Specjalista prawa oświatowego, trener, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, wieloletni wykładowca Art. 35 [Godziny ponadwymiarowe] 1. W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. 2. Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. 2a. Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela. 3. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. 4. Kobiety w ciąży, osoby wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczyciela w trakcie odbywania stażu będącego warunkiem uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego lub dyplomowanego nie wolno zatrudniać w godzinach ponadwymiarowych bez ich zgody. Komentarz: Godziny ponadwymiarowe mogą realizować tylko nauczyciele. Przez godzinę ponadwymiarową rozumiemy przydzieloną mu godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Godzina doraźnego zastępstwa to przydzielona mu godzina zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru takich zajęć, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego kolegi. Kodeks pracy posługuje się natomiast pojęciem godzin nadliczbowych. Stanowią one czas przepracowany ponad normy czasu pracy. W odróżnieniu od nich godziny ponadwymiarowe nauczyciel realizuje ponad obowiązujący go tygodniowy wymiar zajęć. Nie są one związane z jego czasem pracy określonym w art. 42 Karty nauczyciela. - Dyrektor może przydzielić nauczycielowi bez jego zgody maksymalnie taką liczbę godzin ponadwymiarowych, która nie przekroczy 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. Liczbę godzin ponadwymiarowych do przepracowania przez nauczycieli powinien określać plan organizacyjny szkoły, w rozbiciu na każdy tydzień pracy. Karta nauczyciela przewiduje jedynie tygodniowe limity wykonywania przez nauczycieli pracy ponadwymiarowej. Nie ma przepisów, które określałyby limity pracy w godzinach ponadwymiarowych w ciągu miesiąca lub np. całego roku kalendarzowego. Zakładając, że tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wybranego nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć wynosi 18 godzin, dopuszczalne godziny ponadwymiarowe ustalamy od tego właśnie wymiaru. Godziny pracy nauczycieli, w tym ponadwymiarowe, rozliczamy w każdym tygodniu pracy. Oznacza to, że przepisy określają limit godzin ponadwymiarowych dla nauczycieli. W takiej sytuacji limit godzin ponadwymiarowych nie może w zasadzie przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, czyli 1/4 z 18 godzin. - W wyjątkowych sytuacjach liczbę godzin ponadwymiarowych przydzielonych nauczycielowi wolno podwyższyć. Dyrektor może bowiem zobowiązać nauczyciela do realizacji godzin ponadwymiarowych w wyższym wymiarze niż 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Wymiar tak udzielonych godzin ponadwymiarowych nie może jednak przekroczyć połowy tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć nauczyciela. Czyli w sytuacji gdy wymiar czasu pracy nauczyciela to 25 godzin, godziny ponadwymiarowe zajęłyby 1/2 z 25 godzin. Warunkiem koniecznym do zlecenia pracy w godzinach ponadwymiarowych w takim wymiarze jest uprzednie wyrażenie zgody przez zainteresowanego na taką pracę. Zgoda jest niezbędna również wtedy, gdy dyrektor chce zobowiązać do takiej pracy: > kobietę w ciąży, > osobę wychowującą dziecko do lat czterech, > nauczyciela odbywającego staż w celu uzyskania wyższego stopnia awansu zawodowego. Zatrudnienie nauczyciela w godzinach ponadwymiarowych w wymiarze przekraczającym połowę tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć jest niedopuszczalne. - Szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw określa organ prowadzący szkołę, będący jednostką samorządu terytorialnego, w regulaminie. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy o tym, czy przysługuje wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, decyduje regulamin wynagradzania ustalony przez organ prowadzący placówkę oświatową zgodnie z art. 30 ust. 6 Karty nauczyciela. Jeżeli w regulaminie brakuje odpowiednich postanowień, nauczycielowi nie należy się wynagrodzenie za nieprzepracowane godziny ponadwymiarowe. - Organ prowadzący szkołę, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa corocznie w regulaminie obowiązującym od 1 stycznia do 31 grudnia: > wysokość stawek dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego i za warunki pracy, oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków, > szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, > wysokość i warunki wypłacania nagród oraz innych świadczeń ze stosunku pracy. Postanowienia regulaminu nie mogą być sprzeczne z zasadami Karty nauczyciela. W razie nieuchwalenia do końca grudnia danego roku regulaminu na kolejny rok kalendarzowy szkoła stosuje regulamin obowiązujący w roku poprzednim, nie dłużej jednak niż przez dwa miesiące od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej. - Karta nauczyciela pozwala na całkowite zwolnienie dyrektora szkoły z obowiązku prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych, obok oczywiście obligatoryjnego obniżenia tygodniowego wymiaru godzin tych zajęć. Na tej podstawie należy wnioskować, że co do zasady dyrektor szkoły powinien być obecny na stanowisku pracy w czasie pracy szkoły tak długo, jak długo wymaga tego staranne pełnienie obowiązków związanych z tą funkcją. Podkreśleniem takiej interpretacji obowiązujących przepisów może być również regulacja prawna zasad wynagradzania nauczyciela, któremu zostało powierzone sprawowanie funkcji dyrektora. Wynagrodzenie przysługujące dyrektorowi szkoły lub przedszkola nie zależy od liczby godzin prowadzonych przez niego zajęć. Składa się z: > wynagrodzenia zasadniczego (na jego poziom wpływa stopień awansu zawodowego, posiadane kwalifikacje oraz wymiar zajęć obowiązkowych), > dodatku funkcyjnego. Konstrukcja prawna wynagrodzenia dyrektora nie ma zatem bezpośredniego związku z liczbą przepracowanych przez niego godzin. Oznacza to, że czas pracy dyrektora, mimo ogólnie obowiązujących wymiarów czasu pracy, zależy od ciążących na nim obowiązków. - Na podstawie ogólnych przepisów Karty nauczyciela czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Dotyczy to również dyrektora szkoły. Dyrektor i wicedyrektor szkoły oraz nauczyciele zajmujący inne stanowiska kierownicze w szkole nie mogą realizować podwyższonego pensum. Istnieje bowiem możliwość obniżenia im tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć w zależności od wielkości i typu szkoły oraz warunków pracy lub też zwolnienia ich od obowiązku realizacji tych zajęć. Niedopuszczalne jest zatrudnienie nauczyciela w godzinach ponadwymiarowych w wymiarze przekraczającym połowę tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. Reguła ta obejmuje też dyrektora będącego jednocześnie nauczycielem. Nadzór nad wymiarem czasu pracy nauczycieli, w tym dyrektorów, sprawuje organ prowadzący szkołę lub placówkę. Art. 42 [Wymiar zajęć] 1. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. 2. W ramach czasu pracy, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować: 1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7; 2) inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, ze szczególnym uwzględnieniem zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowań uczniów; 3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. 2a. Nauczyciel, na swój wniosek złożony na piśmie do dyrektora szkoły przed rozpoczęciem zajęć w danym roku szkolnym, może realizować zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze w wymiarze określonym w ust. 4a. Dyrektor szkoły może wyrazić zgodę na realizację zajęć w danym roku szkolnym w ustalonym z nauczycielem wymiarze określonym w ust. 4a, jeżeli taka możliwość wynika z zatwierdzonego przez organ prowadzący szkołę arkusza organizacyjnego szkoły. 3. Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze zajęć ustala się, z zastrzeżeniem ust. 2a i 4a, według następujących norm: 4. (uchylony) 4a. Zajęcia dydaktyczne, opiekuńcze i wychowawcze mogą być realizowane, z zastrzeżeniem ust. 2a, w wymiarze: 1) od 18 do 27 godzin – przez nauczycieli, o których mowa w ust. 3 w tabeli w rubryce: stanowisko – typ (rodzaj) szkoły, w lp. 3 i 10; 2) od 22 do 26 godzin – przez nauczycieli, o których mowa w ust. 3 w tabeli w rubryce: stanowisko – typ (rodzaj) szkoły, w lp. 5. 5. Pracę wykonywaną w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7 uznaje się w zakresie uprawnień pracowniczych za pracę wykonywaną w pełnym wymiarze zajęć. 5a. Nauczyciel, który realizuje tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć zgodnie z ust. 4a, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych, z wyjątkiem godzin doraźnych zastępstw. 5b. Nauczyciel, który realizuje tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć zgodnie z ust. 3 i dla którego ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach danego roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych. 6. Dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole obniża się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć określonych w ust. 3 w zależności od wielkości i typu szkoły oraz warunków pracy lub zwalnia się ich od obowiązku realizacji tych zajęć. Dotyczy to również nauczyciela, który obowiązki kierownicze pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze. 7. Organ prowadzący szkołę lub placówkę po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny określa: 1) zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego; 2) zasady udzielania i rozmiar zniżek, o których mowa w ust. 6, oraz przyznaje zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3; 3) tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli szkół niewymienionych w ust. 3, nauczycieli szkół, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a, nauczycieli szkół zaocznych, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych, nauczycieli w systemie kształcenia na odległość, nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin, pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych prowadzących zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy o systemie oświaty, bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych oraz zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć w kształceniu zaocznym i w systemie kształcenia na odległość. 7a. Zajęcia i czynności realizowane w ramach czasu pracy nauczyciela, o których mowa w ust. 2 pkt 1, są rejestrowane i rozliczane w dziennikach lekcyjnych lub dziennikach zajęć w okresach tygodniowych. 8. (uchylony) 9. (uchylony) Komentarz: Mimo że nauczycieli obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy, nie oznacza to, że przez tyle godzin prowadzą zajęcia. Wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych jest zupełnie inny. Ile zatem faktycznie pracują oraz jak traktowane są inne ich obowiązki, zależy bezpośrednio od placówki, w której są zatrudnieni. W ramach 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciel nie tylko musi realizować przypisane mu zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, ale również czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, jak branie udziału w posiedzeniach rady pedagogicznej, przeprowadzanie wywiadówek z rodzicami, sprawdzanie pisemnych prac uczniów, przygotowywanie się do prowadzenia zajęć. Do 40 godzin pracy nauczyciela zaliczamy również czas dokształcania we własnym zakresie oraz doskonalenia zawodowego. - O ile udokumentowanie prowadzonych przez nauczyciela zajęć nie stanowi problemu, o tyle są problemy z ewidencjonowaniem czasu przygotowywania się do zajęć, samokształcenia czy doskonalenia zawodowego. Brak jest zatem możliwości pełnej ewidencji czasu pracy nauczyciela, w tym dokładnego rozliczania go z 40-godzinnego tygodnia pracy. Nauczyciel nie ma więc obowiązku przebywać w szkole 40 godzin w tygodniu. W ramach tak określonego czasu pracy nauczyciel może również wykonywać ciążące na nim obowiązki poza terenem szkoły, czyli np. w domu. W ramach 40-godzinnego czasu pracy musi on realizować: > zajęcia dydaktyczne, > wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, > inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, ze szczególnym uwzględnieniem zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowań uczniów, > zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym (art. 42 ust. 2 KN). Pensum, czyli obowiązujący go wymiar czasu pracy zależy od kilku czynników. Po pierwsze, bierzemy pod uwagę stanowisko, czyli czy jest to praca w charakterze nauczyciela, wychowawcy, czy też bibliotekarza. Po drugie, zasadnicze znaczenie ma rodzaj szkoły. Tygodniowa liczba godzin obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wacha się od 15 do 30 godzin w zależności od zajmowanego stanowiska i samej placówki >patrz tabelka. - Art. 42 ust. 2a dotyczy tzw. podwyższenia pensum. Polega to na tym, że nauczyciel może realizować zajęcia w zwiększonym wymiarze w stosunku do obowiązującego go wymiaru tygodniowego. Oczywiście z tego tytułu przysługuje mu wyższe wynagrodzenie. Zainteresowany musi złożyć wniosek na piśmie do dyrektora szkoły jeszcze przed rozpoczęciem zajęć w danym roku szkolnym. Dyrektor nie ma obowiązku uwzględnienia wniosku. Bezpośredni wpływ na pozytywne rozpatrzenie takiej prośby nauczyciela mają dwa czynniki: > zatwierdzony przez organ prowadzący arkusz organizacyjny szkoły, > wielkość środków finansowych przydzielonych danej placówce. Pozytywna decyzja dyrektora powoduje, że praca w zwiększonym wymiarze będzie traktowana jako świadczona w pełnym wymiarze. Nic się zatem nie zmieni w zakresie uprawnień pracowniczych. Nauczyciel nie otrzyma przykładowo wyższego świadczenia urlopowego. Podwyższone pensum uprawnia jedynie do większego wynagrodzenia zasadniczego. Wzrośnie ono w stopniu proporcjonalnym do liczby godzin wykonywanych zajęć ponad dotychczasowe obowiązkowe pensum. Nauczyciel zyska również wyższe dodatki liczone procentowo od wynagrodzenia zasadniczego, czyli np. stażowy. Realizujący podwyższone pensum otrzyma z tego tytułu wynagrodzenie niezależnie od tego, czy godziny te zostały faktycznie zrealizowane. - Z możliwości podwyższenia pensum mogą skorzystać tylko niektóre grupy nauczycieli, których dotychczasowy wymiar zajęć wynosi 18 lub 22 godziny. - By obliczyć dopłatę do wynagrodzenia zasadniczego, ustalamy stawkę za jedną godzinę przeliczeniową. Jak to zrobić, określa rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (DzU nr 22, poz. 181 ze zm.). Stawkę wynagrodzenia zasadniczego za godzinę przeliczeniową dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin liczymy, dzieląc odpowiednią minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego wynikającą z zaszeregowania danej osoby przez miesięczną liczbę godzin. Liczbę godzin uzyskujemy z kolei, mnożąc tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin przez 4,16. Dokonujemy przy tym zaokrąglenia do pełnych godzin tak, że czas zajęć do 0,5 godziny pomijamy, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę. Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących podwyższone pensum szacujemy, mnożąc stawkę wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową przez miesięczną liczbę godzin. Ta ostatnia jest wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin przez 4,16. - Nauczyciel, który na swój wniosek realizuje tzw. podwyższone pensum, nie może pracować w godzinach ponadwymiarowych. Podwyższenie pensum to i tak zwiększenie wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych maksymalnie do 26 godzin. Nie jest jednak zwolniony z obowiązku realizowania dodatkowych zadań w zastępstwie nieobecnego kolegi. W ramach godzin doraźnego zastępstwa przydziela się nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, które musi zrealizować za nieobecnego. Za takim zwiększeniem godzin pracy nauczyciela przemawia bowiem konieczność realizacji zadań szkoły. - Podstawowym celem uzupełniania pensum jest stworzenie nauczycielowi możliwości wykonywania pracy w pełnym wymiarze. Często szkoła nie jest w stanie mu tego zagwarantować. Dlatego też nauczyciel zatrudniony w jednej szkole na co najmniej pół etatu może realizować część swojego pensum w innym miejscu. Uzupełnienie wymiaru czasu pracy może się odbywać w jednej lub nawet w kilku szkołach. Warunkiem do uzupełnienia pensum jest wykonywanie pracy w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązującego go wymiaru. Nie skorzystają zatem z tego zatrudnieni w niższym w wymiarze. Pensum wyrównujemy maksymalnie o 1/2 wymiaru obowiązującego pracownika na danym stanowisku i w określonej szkole oraz najwyżej do pełnego wymiaru. Dlatego też zatrudniony w wymiarze np. 1/3 pensum musiałby dopełnić wymiar o 2/3, aby osiągnąć pełne pensum. Nie jest to jednak możliwe. - Organ prowadzący szkołę (wójt, burmistrz lub prezydenta miasta, starosta czy marszałek województwa) może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Inicjatywa należy do dyrektora szkoły, który występuje o to do organu prowadzącego, przedstawiając konieczność uzupełnienia. Może też ewentualnie wskazać szkołę, w której nauczyciel miałby uzupełnić pensum. Dalsze czynności to rola organu prowadzącego. Nauczyciel zobowiązany przez ten organ do prowadzenia zajęć w innej szkole lub szkołach pozostaje w zatrudnieniu w dotychczasowym miejscu pracy. Inna szkoła nie nawiązuje z nim zatem odrębnego stosunku pracy. Nie musi też znajdować się w tej samej miejscowości, co placówka macierzysta. - Nauczyciel powinien uzupełniać pensum na tym samym stanowisku. Może jednak wyrazić zgodę na inne stanowisko, byle zgodne z jego kwalifikacjami. Te inne szkoły nie mogą mu przydzielać godzin ponadwymiarowych. Gdyby taka szkoła chciała mu powierzyć zajęcia w wymiarze przekraczającym liczbę godzin koniecznych do uzupełnienia pensum, musi z nim zawrzeć odrębny stosunek pracy. Odrębna umowa mogłaby obejmować liczbę godzin pracy nauczyciela ponad jego pensum. - Pracę w innej szkole w celu tzw. uzupełnienia etatu nauczyciel powinien podjąć na tym samym stanowisku. Na takie uzupełnienie etatu nie jest wymagana jego zgoda. Zdaniem Sądu Najwyższego nie musi on też wyrażać zgody na pracę w innej szkole w tej samej miejscowości w celu uzupełnienia obowiązującego wymiaru zajęć dydaktycznych (wychowawczych) w wymiarze nie większym niż 1/2 etatu (wyrok z 20 marca 1991 r., I PR 6/91). Zgoda jest konieczna, gdy uzupełnienie etatu w innej szkole wiązałoby się z pracą na innym stanowisku niż w macierzystej szkole. Potwierdził to SN w orzeczeniu z 20 marca 1991 r. (I PR 6/91). W sytuacji gdy nauczyciel nie wyrazi zgody na taką pracę, otrzymuje wynagrodzenie jedynie za część obowiązkowego wymiaru zajęć. - Przepis wprowadza zasadę, że trzeba rozliczać tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli, których plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego. Nauczyciele, dla których ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego ich tygodniowego wymiaru zajęć, są obowiązani są do nauczania w odpowiednio większej liczbie godzin bez uznania ich za pracę w godzinach ponadwymiarowych w innych okresach roku szkolnego. Potwierdził to SN w uchwale z 14 kwietnia 1994 r. (I PZP 64/93). Według orzeczenia obowiązujący do czasu zawarcia układu zbiorowego pracy dla nauczycieli art. 42 ust. 6 Karty nauczyciela uzasadnia zobowiązanie pracownika do zwiększonego wymiaru zajęć dydaktycznych bez uznania ich za pracę w godzinach ponadwymiarowych, gdy według planu zajęć we wcześniejszym okresie: > czas pracy nauczyciela nie wyczerpywał obowiązującego go wymiaru zajęć dydaktycznych, > zatrudniony nauczał w odpowiednio większej liczbie godzin niż obowiązujący go wymiar godzin zajęć dydaktycznych. Potwierdził to jeszcze SN w uchwale z 20 kwietnia 1994 r. (I PZP 10/94). - Okresowe zwiększenie wymiaru godzin zajęć bez uznania ich za godziny ponadwymiarowe dotyczy tylko nauczycieli, którzy nie mają podwyższonego pensum. Czyli takich, których wymiar pracy odpowiada rodzajowi szkoły, w której są zatrudnieni. Nauczycielom tym należy przydzielać pracę w planie zajęć w szczególny sposób, tak aby średni wymiar godzin w ciągu całego roku szkolnego odpowiadał obowiązkowemu wymiarowi godzin zajęć określonemu w art. 42 ust. 3 Karty nauczyciela. Okresem rozliczeniowym czasu pracy nauczyciela jest bowiem właśnie cały rok szkolny. - Art. 42 ust. 6 ustawy oznacza, że podwyższonego pensum nie mogą mieć dyrektorzy i wicedyrektorzy szkół oraz nauczyciele zajmujący inne stanowiska kierownicze. Takie osoby uprawnione są bowiem z tytułu sprawowanych funkcji do obniżenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Skoro bowiem nauczyciele pełniący funkcje kierownicze w szkole są odciążani od prowadzenia zajęć w pełnym wymiarze, nieuzasadnione byłoby umożliwienie im podwyższania pensum. - Nauczyciele zajmujący w szkole stanowiska kierownicze realizują zajęcia w obniżonym wymiarze w stosunku do obowiązującego lub nie realizują ich wcale. Osoby na takich stanowiskach mogą być bowiem zwolnione całkowicie z obowiązku realizacji tygodniowego wymiaru. O tym, jakie obniżenie im przysługuje, decyduje wielkość i typ szkoły oraz warunki pracy. Zasady redukcji wymiaru w takich sytuacjach określa organ prowadzący szkołę (rada gminy czy powiatu lub sejmik województwa) po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Organ ten jest również uprawniony do przyznawania zwolnienia od obowiązku realizacji pensum. Art. 42a [Dyrektor] 1. Dyrektor za zgodą organu prowadzącego szkołę lub placówkę może nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć obniżyć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, na czas określony lub do odwołania, ze względu na doskonalenie się, wykonywanie pracy naukowej albo prac zleconych przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny lub organ prowadzący szkołę lub placówkę albo ze względu na szczególne warunki pracy nauczyciela w szkole lub placówce. 2. Obniżenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie może spowodować zmniejszenia wynagrodzenia oraz ograniczenia innych uprawnień nauczyciela. 3. Nauczyciel korzystający z obniżonego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie może mieć godzin ponadwymiarowych, z wyjątkiem nauczycieli, o których mowa w art. 42 ust. 6. 4. (uchylony) Komentarz: Obniżenie nauczycielowi tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć zależy od uznania dyrektora szkoły. Zgodę na takie obniżenie ten ostatni powinien uzyskać od organu prowadzącego szkołę (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty czy marszałka województwa). Obniżenie nie powoduje negatywnych konsekwencji materialnych dla nauczyciela. Po obniżeniu otrzymuje on nadal wynagrodzenie w pełnej wysokości oraz nie traci uprawnień do innych świadczeń związanych z wymiarem zajęć. Dyrektor nie przydzieli mu jednak godzin ponadwymiarowych. Ograniczenie to nie dotyczy nauczycieli zajmujących kierownicze stanowiska. Dyrektor może obniżyć wymiar zajęć jedynie nauczycielom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie mianowania lub umowy o pracę. Nie grozi to zatem pracującemu w niepełnym wymiarze. Art. 42b [Pora nocna] 1. Nauczyciel może być obowiązany do realizowania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych także w porze nocnej. 2. Za każdą godzinę pracy w porze nocnej nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 15 proc. godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, jednakże nie niższej niż ustalona na podstawie art. 151 8 § 1 kodeksu pracy. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z właściwymi ministrami, określi, w drodze rozporządzenia, szkoły i przypadki, w których nauczyciel może być obowiązany do realizowania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych także w porze nocnej, oraz warunki, na jakich może się to odbywać, uwzględniając w szczególności: 1) konieczność zapewnienia opieki w porze nocnej w placówkach świadczących opiekę całkowitą lub przyjmujących dzieci także w nocy; 2) zapobieganie zagrożeniom dla wychowanków ze strony środowiska lokalnego; 3) warunki lokalowe szkół; 4) równomierne obciążenie nauczycieli pracą w porze nocnej. Komentarz: Szkoła może zobowiązać nauczyciela do pracy w porze nocnej. Warunki i zasady wykonywania przez nauczycieli pracy w porze nocnej określa rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 maja 2001 r. w sprawie realizowania przez nauczycieli tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych w porze nocnej (DzU nr 52, poz. 550). Tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć wychowawczych także w porze nocnej występuje w: > zakładach poprawczych, > schroniskach dla nieletnich, > rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych z internatami dla dzieci i młodzieży, > placówkach opiekuńczo-wychowawczych zapewniających całodobową opiekę. Mogą go także realizować: > specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, > internaty i bursy szkolne, > domy wczasów dziecięcych. Za każdą godzinę pracy w nocy przysługuje nauczycielowi dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 15 proc. godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wynagrodzenia, jakie gwarantuje kodeks pracy. Zgodnie bowiem z art. 151 8 kodeksu pracy dodatek ten wynosi 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnej płacy. Art. 42c [Tydzień pracy] 1. Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Nauczycielom dokształcającym się, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub – jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole – dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy. 2. W szkołach, w których praca odbywa się we wszystkie dni tygodnia, nauczyciel korzysta co najmniej raz na dwa tygodnie z dwu kolejnych dni wolnych od pracy, z których jeden musi przypadać w niedzielę. Nie dotyczy to nauczyciela pracującego w systemie kształcenia zaocznego. 3. Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie, w wysokości ustalonej w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5. 4. Za pracę w święto, przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, ze 100-proc. dodatkiem. Komentarz: Zasadniczo przyjmuje się, że tydzień pracy nauczycieli liczy pięć dni. Wyjątkowo nauczyciel dokształcający się czy wykonujący inne społecznie ważne zadania może realizować obowiązujący go wymiar zajęć przez cztery dni tygodnia. Jest to również uzasadnione organizacją pracy przyjętą w szkole. W szkołach, w których praca odbywa się we wszystkie dni tygodnia, nauczycieli obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Nauczyciele powinni jednak korzystać wtedy raz na dwa tygodnie z dwu kolejnych dni wolnych od pracy, w tym niedzieli. Taki wymóg nie dotyczy jednak nauczycieli uczących w systemie kształcenia zaocznego. - W szczególnych sytuacjach, gdy nauczyciel wykonywał pracę w dniu wolnym, zamiast dnia wolnego przysługuje mu odrębne wynagrodzenie. Stanowisko takie potwierdza rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (DzU nr 22, poz. 181 ze zm.). Według § 10, gdy nauczyciel nie może otrzymać dnia wolnego, w zamian za pracę w dniu wolnym przysługuje mu wynagrodzenie liczone jak za godziny ponadwymiarowe. - W pierwszej kolejności za pracę w dniu wolnym udzielamy dnia wolnego. Wypłata wynagrodzenia powinna następować tylko w szczególnie uzasadnionych sytuacjach. Zgodnie bowiem z kodeksem pracy w zamian za pracę w dzień wolny wynikający z rozkładu czasu pracy przysługuje dzień wolny. Kiedy, decyduje pracodawca, czyli dyrektor szkoły. Musi to jednak uzgodnić z nauczycielem. Dnia tego należy jednak udzielić najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego wynikającego z regulaminu pracy. - Gdy święto przypada w jeden z pięciu dni pracy nauczyciela, ma on prawo do innego dnia wolnego z tego tytułu. Karta nie przewiduje w takim tygodniu obniżenia obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Udzielając dnia wolnego w zamian za pracę w święto, należy pamiętać, że musi ono przypadać w inny dzień pracy, tzn. dzień, w którym zgodnie z rozkładem zajęć nauczyciel powinien je realizować. Tym samym, w tygodniu, kiedy nauczyciel otrzymuje jeden dzień wolny za pracę w święto, nie realizuje on obowiązującego go wymiaru godzin zajęć. W szczególnie uzasadnionych sytuacjach, gdy nie ma możliwości udzielenia nauczycielowi dnia wolnego za pracę w święto, należy wypłacić mu wynagrodzenie ze 100-proc. dodatkiem. Art. 43. (uchylony) Art. 44. (uchylony) Art. 45. (uchylony) Art. 46. (uchylony) Trzeba pamiętać, że nauczyciel, tak jak każdy inny pracownik etatowy, ma do przepracowania 40 godzin w tygodniu, tylko część tego czasu – zwykle 18 godzin w tygodniu – poświęca na prowadzenie lekcji, reszta to przygotowanie do zajęć, sprawdzanie kartkówek, spotkania z rodzicami, wycieczki, rady pedagogiczne, Art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela stanowi, że całościowy czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. Na prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, nauczyciele szkół podstawowych, szkół specjalnych, liceów ogólnokształcących muszą w tygodniu poświęcić 18 godzin. Contents1 Ile trwa godzina pracy nauczyciela?2 Czy nauczycieli obowiązuje 40 godzinny tydzień pracy?3 Ile dni w tygodniu pracuje nauczyciel?4 Ile to jest etat nauczyciela?5 Czy godziny pracy nauczyciela wspomagającego to 45 minut czy 60 minut?6 Ile wynosi etat w poradni psychologiczno pedagogicznej?7 Ile godzin doraźnych zastępstw może mieć nauczyciel?8 Ile godzin ponadwymiarowych może mieć nauczyciel 2021?9 Ile dni w tygodniu pracuje nauczyciel na pół etatu?10 Jak liczyć czas pracy nauczycieli?11 Czy nauczyciel może mieć jeden dzień wolny w tygodniu?12 Ile wynosi pensum nauczyciela 2021?13 Ile wynosi pensum nauczyciela 2022? Ile trwa godzina pracy nauczyciela? 1, który brzmi: „Godzina lekcyjna trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie od 30 do 60 minut, zachowując ogólny tygodniowy czas zajęć ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć, o którym mowa w § 10 ust. Czy nauczycieli obowiązuje 40 godzinny tydzień pracy? 42 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Zgodnie z ust. 1 tej regulacji czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. Ile dni w tygodniu pracuje nauczyciel? Stosownie do obowiązujących przepisów – czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień, przy założeniu, że nauczyciela obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Ile to jest etat nauczyciela? Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godz. na tydzień. Nie jest to jednak wymiar etatu pracownika, lecz norma. Czy godziny pracy nauczyciela wspomagającego to 45 minut czy 60 minut? Nauczyciel wspomagający realizuje 45-minutowe zajęcia lekcyjne. Tygodniowy czas pracy nauczycieli, w tym nauczycieli wspomagających, wynosi 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. Ile wynosi etat w poradni psychologiczno pedagogicznej? 42 ust. 3 Karty Nauczyciela i waha się 15-30 godzin tygodniowo. Wśród grup nauczycieli, dla których ww. przepis ustala wymiar pensum, w pkt 12 znajdują się również nauczyciele poradni psychologiczno-pedagogicznych, dla których pensum wynosi 20 godzin tygodniowo. Ile godzin doraźnych zastępstw może mieć nauczyciel? W przeciwieństwie do godzin ponadwymiarowych, nie ma limitu godzin doraźnych zastępstw, jaki może realizować nauczyciel. Ile godzin ponadwymiarowych może mieć nauczyciel 2021? 1. W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Ile dni w tygodniu pracuje nauczyciel na pół etatu? Tydzień pracy nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin nie został uregulowany na poziomie ustawy, co oznacza, że to dyrektor decyduje ile i w jakie dni będzie pracował nauczyciel, mając na względzie prawidłową realizację zadań szkoły i organizację zajęć. Jak liczyć czas pracy nauczycieli? Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje 5-dniowy tydzień pracy (art. 42c Karty Nauczyciela). Od tej zasady istnieje wyjątek, ponieważ Karta Nauczyciela przyznaje dyrektorowi szkoły prawo ustalenia 4-dniowego tygodnia pracy. Czy nauczyciel może mieć jeden dzień wolny w tygodniu? Zasady udzielania dni wolnych dla nauczycieli uregulowane są w Karcie Nauczyciela. Otóż dzień wolny od pracy przysługuje w przypadku wykonywania pracy w dniu rozkładowo wolnym od pracy. Co do zasady dniem rozkładowo wolnym od pracy dla nauczycieli jest sobota (z uwagi na 5-dniowy tydzień pracy). Ile wynosi pensum nauczyciela 2021? Propozycja ministerstwa zakłada podwyższenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli o 4 godziny (z 18 do 22) z wyjątkiem nauczycieli przedszkoli, wprowadzenie zobowiązania nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy ‘do bycia dostępnym’ dla uczniów i rodziców w szkole (w wymiarze 8 Ile wynosi pensum nauczyciela 2022? Rząd planował średni wzrost płac nauczycieli o 23 proc. w zamian za zwiększenie pensum w szkołach – z 18 do 22 godzin tygodniowo. Zarobki miały urosnąć nawet o 1,4 tys. zł brutto. Zwykle czas pracy wychowawcy nie kojarzy się z praca zmianową i do tego w godzinach nocny. Co innego gdy wykonujemy pracę np. wychowawcy w młodzieżowym ośrodku socjoterapii. Czy czas pracy pracy reguluje karta nauczyciela czy zwykły kodeks?- Jestem wychowawcą w młodzieżowym ośrodku socjoterapii. Jestem zatrudniony na zasadach Karty Nauczyciela. Pensum 26 godz. (pełen etat) Pracuję także w porze nocnej (od 22 do 6 lub 21 do 6). Czasami zdarza się, że pełnię od razu "po nocce" tzw. "pobudkę" do godziny 8. Czy tak może być? Zdarza się też często, że zaczynam dzień pracy pobudką od 7 do 8 i tego samego dnia przychodzę na nockę, na godzinę 22 do 6 rano. Mam do czynienia jeszcze z sytuacją, gdy kończę nockę o 6 rano i przychodzę do pracy tego samego dnia na 18 do 22. Czy to wszystko jest zgodne z prawem? Jakie przepisy mnie obowiązują, karta nauczyciela czy zwykły kodeks? - pyta nasz prawne w serwisie PracaOdpowiedzi na to pytanie udzielił mecenas Wojciech Kawczyński i radca prawny Szymon Szuksztul z Kancelarii Prawnej Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni w Gdańsku. Nie ulega wątpliwości, iż w sytuacji czytelnika zastosowanie znajdą zarówno przepisy Karty Nauczyciela, jak również kodeksu pracy, do którego stosowania odsyła Karta Nauczyciela w sytuacji, gdy dana materia nie jest w niej uregulowana. Aby ustalić dopuszczalność pracy w systemie, który opisuje czytelnik należy sięgnąć do przepisów Karty Nauczyciela regulujących czas pracy, w tym pracę w godzinach ponadwymiarowych oraz przepisów kodeksu pracy dot. okresów minimalnego dobowego i tygodniowego Nauczyciela w art. 42 uzależnia tygodniowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczyciela od jego stanowiska oraz rodzaju placówki, w której jest zatrudniony. Jednocześnie zgodnie z ww. przepisem czas zajęć nauczyciela nie może przekraczać 40 godzin zajęć tygodniowo. Zgodnie z przedstawionymi przez czytelnika informacjami tygodniowy wymiar zajęć (pensum) wynosi 26 godzin. Godziny zajęć czytelnika "wypracowane" powyżej wymieniony wymiar 26 godzin do 40 godzin będą godzinami ponadwymiarowymi, do których czytelnik może być zobowiązany jeżeli nie przekraczają: ¼ tygodniowego wymiaru zajęć; ½ tygodniowego wymiaru zajęć za zgodą istotne godzin ponadwymiarowych nie można przydzielać bez zgody pracownika kobietom w ciąży oraz nauczycielom w trakcie odbywania pozostałym zakresie, oceny, czy system czasu pracy stosowany w placówce, w której zatrudniony jest czytelnik jest prawidłowy należy dokonać w oparciu o przepisy kodeksu pracy. Zgodnie z określonymi tam normami pracownikowi przysługuje: minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w dobie pracowniczej; minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w dobę pracowniczą, o której mowa powyżej rozumie się 24 kolejne godziny po rozpoczęciu pracy przez pracownika zgodnie z obowiązującym go rozkładem pracy, a przez tydzień - 7 kolejnych dni kalendarzowych począwszy od rozpoczęcia okresu rozliczeniowego(czyli z reguły od pierwszego dnia miesiąca).Przedstawiony przez czytelnika rozkład czasu pracy będzie prawidłowy przy założeniu, że w przypadku przekroczenia pensum 26 godz. ponadwymiarowe w tygodniu nie będą przekraczać odpowiednio 6,5 godz. bez zgody czytelnika i 13 godz. za jego zgodą. Ponadto istotnym jest, aby łączna liczba godzin pracy czytelnika nie przekraczała 40 godz. tygodniowo. Jeżeli normy te są zachowane, to pracodawcy nie można zarzucić niezgodnego z Kartą Nauczyciela rozkładu czasu pracy. Ważne przy tym aby zachowane zostały normy odpoczynku określone w kodeksie pracy. Z przesłanych informacji wynika, że czytelnik pracuje w porze nocnej od godziny 22 do 6. W takiej sytuacji początek jego doby pracowniczej należy ustalić na godzinę 22, a koniec na godzinę 22 kolejnego dnia. W takiej sytuacji istotne jest, aby w tym przedziale czasowym pracownik miał minimum 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Teoretycznie więc norma odpoczynku będzie zachowana przy założeniu, że: pracownik będzie pracował od godz. 22 do 8 , jeżeli w tej samej dobie zacznie pracę nie wcześniej niż o godz. 19; pracownik będzie pracował od godz. 22 do 6 , a następnie zacznie pracę o godz. 18 i będzie pracował do godz. 22, ponieważ pomiędzy 6 a 18 minie 12 godzin; jeżeli pracownik zacznie pracę o godz. 7, wtedy jego doba pracownicza trwa do 7 następnego dnia i pracownik po przepracowaniu 1 godziny może wrócić do pracy najwcześniej o godz. 19;Jeżeli czytelnik ma tak ustalony rozkład czasu pracy, że przynajmniej jeden dzień w tygodniu nie świadczy pracy(z reguły jest to sobota), wtedy z wysokim prawdopodobieństwem również norma minimalnego tygodniowego odpoczynku jest zachowana. Podsumowując zatem, przepisy prawa pracy nie wykluczają ustanowienia rozkładu pracy w sposób, jaki opisuje czytelnik.

karta nauczyciela 40 godzinny tydzień pracy